MỸ LỘC LỊCH SỬ, MẢNH ĐẤT VÀ CON NGƯỜI ( Kỷ niệm 25 năm tái lập huyện 1/4/1997-1/4/2022)
Ngược dòng lịch sử, Huyện Mỹ Lộc xưa là một trong các huyện thuộc phủ Thiên Trường( phủ này được đặt từ thời Trần). Phủ Thiên Trường gồm 4 huyện: Mỹ Lộc, Thượng Nguyên, Nam Chân và Giao Thủy. Đầu thế kỷ XX, huyện Mỹ Lộc có 10 tổng, 83 xã. Sau cách mạng tháng 8/1945, Mỹ Lộc gồm có 20 xã. Qua nhiều lần điều chỉnh địa giới, ngày13/6/1967 Chính phủ ra Quyết định số 76/CP, sát nhập toàn bộ huyện Mỹ Lộc vào thành phố Nam Định. Sau 30 năm, thực hiện Nghị định số 19-NĐ/CP và nghị định 95/CP của Chính phủ, huyện Mỹ Lộc được tái lập từ ngày 01/4/1997.
Nằm ở trung tâm vùng Nam đồng bằng sông Hồng, là cửa ngõ vào thành phố Nam Định. Vùng đất Mỹ Lộc với địa danh Tức Mặc là quê hương, là nơi dấy nghiệp của Vương triều Trần gắn với truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc. Cùng với Thăng Long hương Tức Mặc cũng được vua quan nhà Trần cho xây dựng phát triển thành kinh đô thứ 2, nơi có cuộc sống phồn vinh và cảnh trí tươi đẹp
“Tức Mặc hành đô cảnh lạ lùng
Dân vui đời thịnh lại thuần phong”
Mỹ Lộc là mảnh đất của những áng thơ văn, làn chèo, điệu hát văn đặc sắc; địa danh lịch sử gắn với các văn thần, võ tướng, danh sỹ, những bậc khoa bảng lừng danh: Trần Thủ Độ, Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật, Tam nguyên Trần Bích San, Tú Xương, Á Nam Trần Tuấn Khải… Từ cội nguồn văn hóa Trần, nhân dân Mỹ Lộc đã lưu giữ, sáng tạo, phát triển không gian văn hóa đặc sắc với nhiều di tích lịch sử văn hóa, công trình kiến trúc, lễ hội truyền thống. Tiêu biểu như Đình Sùng Văn xã Mỹ Thuận; Đình Cả xã Mỹ Trung, Đình Cao Đài xã Mỹ Thành, Đền Bảo Lộc xã Mỹ Phúc, Đình Lựu Phố xã Mỹ Phúc …Những di tích lịch sử, những hoạt động văn hóa truyền thống đã phản ánh sâu sắc tình yêu quê hương đất nước của người dân Mỹ Lộc, người dân Mỹ Lộc đời sau nối tiếp đời trước tiếp tục hun đúc, bồi đắp thêm bề dày truyền thống văn hiến, yêu nước và cách mạng của quê hương.
Trên quê hương Mỹ Lộc nhiều thanh niên trí thức sớm tham gia cách mạng, là những đảng viên của Đảng hoạt động và vận động xây dựng lực lượng cách mạng ở địa phương, đã nhóm lên ngọn lửa đấu tranh cách mạng trên quê hương góp phần cùng với quân và dân cả nước làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công. Tiêu biểu như đồng chí Trần Văn Lan, Trần Quang Tặng, Vũ Khế Bật, Nguyễn Văn Hoan, Phan Đình Khải (tức Lê Đức Thọ) …
Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cùng với những thắng lợi trên mặt trận quân sự, nhân dân Mỹ Lộc đạt nhiều thành tích trên mặt trận sản xuất, đóng góp tích cực cho kháng chiến xứng đáng là quê hương anh hùng của một dân tộc anh hùng. Tháng 9/1948, quân, dân huyện Mỹ Lộc vinh dự được đón thư của Hồ Chủ Tịch gửi Hội Liên Việt huyện. Người khen ngợi quân dân Mỹ Lộc và kêu gọi toàn thể đồng bào trong huyện hăng hái xung phong “thi đua ái quốc” làm cho Mỹ Lộc tiến lên về mọi mặt và trở nên một huyện kiểu mẫu; Đảng và Nhà nước đã tặng Danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Pháp” cho huyện và 8 xã thuộc huyện.
Truyền thống lịch sử và cách mạng vẻ vang cùng những giá trị văn hoá đặc sắc được kết tinh trên đất Mỹ Lộc, đã trở thành nền tảng, là tiền đề quan trọng cho quá trình đổi mới, phát triển quê hương hôm nay và mãi về sau. ( Còn tiếp)